Русинский поэт и писатель М. Чикивдя «Тко жиє у Березниках, та знає, ож є у нас у селї Штрека. Тото путь што ся тягне из бōку Керецьок…»

Русинский поэт и писатель М. Чикивдя «Тко жиє у Березниках, та знає, ож є у нас у селї Штрека. Тото путь што ся тягне из бōку Керецьок…»

ШТРЕКА

   Тко жиє у Березниках, та знає, ож є у нас у селї Штрека. Тото путь што ся тягне из бōку Керецьок, пиля пōля и у самӯй вершанцї, из єдного бōку тай другого, закладеный опшарями. Ипен тота часть путя, што тягне ся пиля хыжӯв, кличе ся Штрека. Исе єден из, так пōвісти, райōнӯв Березникӯв, ги сусїднї Запōтӯк, Кривый, Путь...

   Тямлю ся малым, коли'м уже пōрōзумів, што значит слово "штрека", та фурт'им звїдав, ож чого исю путь сяк назвали? На тото ми ōтвічали, ож штрека туй была, пōїзда сюды ходили давно. Лиш си припоминав, кōй'им за пōїзды учув, кӯлько'м ищи читаво звїдав.
   
  А ци много поїздӯв ходило? 
   
   А ци были пиля штрекы хыжі? 

   А дōкі была штека? 

   А што пōїзды возили? 

   Но май главный вопрос у ня быв, ож де ся штрека дїла?! Коли'м учув, ож гет ї забрали, бо уже ї ни треба было, стало ми читаво смутно.

   Яв'им си представляти, як тото туй, нидалеко выд потока, ходили каждый динь пōїзды. А ходили не лиш до Рампы, ай гōрі, пӯд полонину. Ходили, возили людий тай дерево. Та як рушат повыще Березник, лиш ваґоны гримлят, чути шум дōлї селом, пак Керецьками и до Кушницї, до пілорамы. Думав'им си, дїло бы было перейти пōтӯк, сїсти в пōїзд, та повезти си гōрі, в хащу, авадь у другого бока, до Керецьок. 

   Из роками інтерес до штрека у ня лиш рӯс. Из каждым роком доходив'им до чого сь нового, дӯзнавав'им ся бӯльше. Убы усьо добре поняти, было у ня много вопрōсӯв, на кōтрі дома уже ми ни могли дасти обширный ōтвіт. Быв у ня лиш єден выход, пӯти до прабабы Мынькōвōй, котра на бизӯне бы ми усьо розказала, што ня інтересує.

   Баба ми, ги жива неписана хрōнїка, розказала ми усьо, што ня інтересовало. Того дне май великый інтерес у ня быв лише до штрекы, из котрōй ся и слїда у селї ни лишило.
    У 1930 – 1931 рр. из Кушницї зачали класти нōву штреку: 

   Кушниця – Лисичево - Репіна. 

   У тот час поклали и нашу штреку: Кушниця — Березникы — Дулятин — Куртацька.

    Основна останōвка у селі была на Рампі, де сходили ся люди из усього села и ишли на рōбōту. Остановкы за Березниками была на Дулятинї, Маснōму и конечна – на Куртацькӯй.

     На каждӯй останōвцї, кроме Дулятина, де быв лише ларьок, были бōвты. Там продавали прōдукты и инші товары. Вшитко, што треба было робочым. Было и много кӯнськых мащальнь тай складӯв, а особо на Куртацькӯй, куды звозили дерево из боржавськых хащӯв. 

     Довжина штрекы до Дулятина была 17 км, туй уна розходила ся на дві кôлії. Перва до Вирхнього Дулятина, а друга до Куртацькōй, пӯд полонину. Дōвжина ї 30 км (выд Кушницї). Выд остановкы были покладенї штрекы до придїлӯв Кудрявка, Андрійча,  Гōлōвчин, Ґымбы.      

     Пōїзда выдправяли ся израна у 5-6 годин, а вертали ся у 8-9, в зависимости выд того, коли пōгрузят дерево. Пōїзд фурт ишōв великый, до 15 ваґōнӯв, даколи и бӯльшый, взависимости выд заготовкы деревины. Найбӯльше хосновали паровый локомотив «мала мадярка» U35.  Хащу возили у Кушницю на лісопільный завод.  

   Из приходом другых мадярӯв (1939) были построєнї плавачкы до транспорнōй дорогы, кōтрōв сплавляли дерево. Много роботы робило ся кӯньми, а у зимі не мож ся было убыйти без сани. 

   На зачатку 1970. рōкӯв начав ся демонтаж штрекы, через ōто, ож деревину возили автотранспортом. До 1980. рōку штреку было пōвностю демонтовано.

   Про спомин за штрекōв упстали ся у Березниках лише ойкōнїмы. Ги адде'м писав: " Штрека без штрекы, лиш назва ся впстала..."

Автор: М.Чикивдя 10 новембра 2022 год

Вместе с вами, мы сделаем Русинский Мир лучше!

При копировании данного материала, либо использования в любом виде (печатном, аудио, видео) на своих ресурсах, просьба указывать источник https://rusinskiimir.ru/  и автора произведения Михаил Чикивдя, в иных случаях будем обращаться в соответствующие инстанции (админам соц.сетей, и Суд).Фото использованы из открытых источников интернет пространства.

Left Menu Icon