290 років од народжіня Андрія Бачіньского, єпіскопа і просвітителя
Марія Терезія повірила го реалізаційов школьской реформы.
Минать точно 290 років од часу, коли народив ся вызначный церьковный єрарха і педаґоґ, просвітитель русиньского народа – Андрій Бачіньскый. Як мукачовскый єпіскоп переніс центер єпархії до Ужгорода.
Народив ся Андрій Бачіньскый 14-го новембара 1732-го року в Бенятині, втогды Угорьске кральовство, днесь теріторія Словакії, в Собранецькім окресі. Закончів ґімназію в Ужгороді, пак штудовав філозофію і теолоґію на Тырнавскій адалбертіньскій колеґії, де у 1758-ім році здобыв тітул доктора теолоґії.
Освіта здобыта в періоді просвітницького абсолутізма му забезпечіла енціклопедічный рівень знань і інтересів у світьскых дісціпілінах.
У 1756-ім році быв рукоположеный на ґрекокатолицького священика. Служыв на парохіях в Гайдудорозі і Мукачові аж до 1773-го року, коли быв призначеный Папом римскым Кліментом XIV. єпіскопом Мукачовской ґрекокатолицькой єпархії. Тото призначіня потвердила і імператорка Марія Терезія.
На посаді мукачовского єпархы быв майже штири десяткы років. Почас тых років проявив ся як просвітитель і орґанізатор школства, котре было підпорядковане його єпархії.
Під його веджіном центер єпархії быв перенесеный з Мукачова до Ужгорода. Бачіньскый засновав і Ужгородьску богословску семінарію у 1778-ім році.
В році 1777 Марія Терезія выголосила школьску реформу про Австро-Угорьску імперію з назвов Ratio Educationis. Єпіскоп Бачіньскый быв повіреный реалізаційов той реформы на Підкарпатю. Підтримовав основаня учітельской смінарії в Ужгороді, котрой задачов было ускорено выховльовати учітелів. Вдяка Бачіньскому было навчаня в ужгородьскых школах реалізоване в роднім – русиньскім языку. Русиньскый язык за владыкы Бачіньского став так само языком єпіскопской канцеларії.
Бачіньскый окрім іншого помагав і основати ґрекокатолицьку семінарію Барбареум у Відню, де семінарісты з Підкарпатя, Пряшівщіны і Галичіны могли продовжовати в штудіях на высшій уровни.
Єпіскоп Андрій Бачіньскый выдав Біблію переложену до церьковнославяньского языка, основав і єпіскопскый архів а бібліотеку, створив круг просвітителів, котры зоставльовали учебникы про новооснованы школы, занимали ся історійов русиньской церькви.
З йойо ініціатівы были написаны історічны роботы о Пікарпатю Іоанна Пастелія і Іоаннікія Базиловічa.
І сам єпіскоп быв літературно плодный, написав многы пастырьскы писма і обіжникы, котры стали вызначныма літературныма памятками карпаторусиньского літературного языка 18-го столітя. Много його писем было публікованых і проаналізованых в зборниках за редакційов Андрія Шлепецькго, Іштвана Удварі і Ігоря Задоржного.
Бачіньскый мав і соціалне співчутя із своїма віруючіма. Стараючі ся о соціалны условії свойой паствы, єпіскоп Бачіньскый часто поставив ся на бік селян в конфліктах із шляхтов. Вмер владыка Андрій 19-го децембра 1809-го року в Ужгороді.
ТЕКСТ НАПИСАНЫЙ В ПРЯШІВСКЫМ СТАНДАРДІ РУСИНЬСКОГО ЯЗЫКА
Автор: Петро Медвидь 14 ноября 2022 год
Вместе с вами, мы сделаем Русинский Мир лучше!
При копировании данного материала, либо использования в любом виде (печатном, аудио, видео) на своих ресурсах, просьба указывать источник https://rusinskiimir.ru/ и автора произведения Петро Медвидь в иных случаях будем обращаться в соответствующие инстанции (админам соц.сетей, и Суд).Фото использованы из открытых источников интернет пространства.
